فهرست عناوین
اختلال هویت جنسیتی در افرادی رخ می‌دهد که تراجنسیتی (ترنس) هستند. تفاوت هویت جنسی با ظاهر فیزیکی فرد باعث مشکلات عاطفی و روانی در این افراد می‌شود. بسیاری از مبتلایان به اختلال هویت جنسی پس از مشاوره با درمانگر و بررسی گزینه هایی برای تطبیق جنسیت، احساس بهتری پیدا می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با دلایل اختلال هویت جنسی و درمان این اختلال، در ادامه با ما همراه باشید.
مفهوم اصلی اختلال هویت جنسی چیست؟
آشفتگی جنسیتی، ملال جنسیتی یا اختلال هویت جنسی احساس ناراحتی بابت تطابق نداشتن جنسیت اطلاق شده به فرد با هویت جنسی واقعی اوست. این احساس بسیاری از تراجنسیتی ها را درگیر می‌کند، اما لزوما برای همه اتفاق نمی‌‌افتد.
این آشفتگی ممکن است در هر مقطعی از زندگی از کودکی تا بزرگسالی رخ دهد. اگر افراد مبتلا به آشفتگی جنسیتی نتوانند جنسیت تجربه شده خود را آشکار کنند یا حمایت و پذیرش لازم را دریافت نکنند، ممکن است دچار پریشانی شدید عاطفی و روانی شوند.
اصطلاح تراجنسیتی به چه معناست؟
تراجنسیتی اصطلاحی عمومی برای توصیف افرادی است که هویت جنسی آنها با جنسیتشان در بدو تولد مطابقت ندارد، مثلا:
- فردی که جنسیتش مؤنث در بدو تولد (AFAB) تعیین شده و هویت جنسی او مرد است.
- فردی که جنسیتش مذکر در بدو تولد (AMAB) تعیین شده و هویت جنسیتی او زن است.
اصطلاح تراجنسیتی میتواند شامل هویت های جنسیتی دیگر هم باشد و با نسل‌های جدید در حال تکامل است. افرادی که تراجنسیتی هستند ممکن است ترکیبی از هویت‌های جنسیتی باشند یا ممکن است به این اشکال شناسایی شوند:
- جنسیت غیردوگانه (Nonbinary): شخصی که نه مرد است نه زن.
- جنسیت سیال: فردی که هویت جنسیتی اش تغییر می‌کند.
افرادی که در طیف جنسیت غیردوگانه قرار دارند ممکن است اختلال هویت جنسیتی خود را با استفاده از کلماتی مثل «غیردوگانه مرد ترنس» یا «غیردوگانه زن ترنس» توصیف کنند یا ممکن است از اصطلاحات مختلفی مانند «بدون جنسیت»، «آندروژینی» یا «کوئیر» استفاده کنند.
آیا اختلال هویت جنسیتی بیماری روانی است؟
اختلال هویت جنسیتی بیماری روانی نیست، بلکه ناراحتی و مشکلات روحی ناشی از تطابقرنداشتن جنسیت تجربهرشده با جنسیت تعیینرشده در هنگام تولد است. برخی از احساسات ناخوشایندی که گاهی با آشفتگی جنسیتی همراه‌اند.
ملال جنسیتی بیماری روانی نیست، اما اگر به آن توجه نشود شاید منجر به بدترشدن مشکلات خلقی، افسردگی و اضطراب شود و مشکلات پیشین افراد را هم پیچیده‌تر کند.
احساسات در اختلال هویت جنسی چگونه است؟
اکثر افراد دچار آشفتگی جنسیتی گرفتار احساساتی شدید و پیچیده‌‌اند که ناشی از داشتن ویژگی‌های فیزیکی یک جنسیت و هم‌ذات پنداری با جنس مخالف یا جنسیتی است که با تعریف جنسیت های دوتایی (مرد و زن) مطابقت ندارد.
بهترین روش های تشخیص اختلال هویت جنسی در کودکان
آشفتگی جنسیتی را در صورتی می‌توان در کودکان تشخیص داد که بین جنسیت تعیین‌شده و جنسیتی که بیان می‌کنند حداقل به‌مدت ۶ ماه تضاد وجود داشته باشند. همچنین باید حداقل ۶ مورد از این ویژگی‌ها را داشته باشند:
- می‌خواهند جنسیت دیگری داشته باشند یا اصرار دارند که جنسیت دیگری دارند؛
- ترجیح می‌دهند با همسالانی با جنس مخالف بازی کنند؛
- حین بازی‌های ساختگی نقش‌های رایج جنسیت‌های دیگر را ترجیح می‌دهند؛
- ترجیح می‌دهند لباس‌هایی بپوشند که متعلق به جنسیت دیگر است؛
- اسباب‌بازی‌ها یا فعالیت‌هایی را ترجیح می‌دهند که با جنسیت دیگر مرتبط است؛
- اسباب بازی‌ها یا فعالیت‌هایی را که با جنسیت تعیین‌شده آنها مرتبط است دوست ندارند؛
- آناتومی جنسی خود را دوست ندارند؛
- آرزوی ویژگی‌های جنسیتی را دارند که با جنسیت بیان‌شده آنها مطابقت داشته باشد.
علایم و نشانه های اختلال هویت جنسیتی در نوجوانان و بزرگسالان
آشفتگی جنسیتی زمانی در نوجوانان و بزرگ سالان تشخیص داده می‌شود که بین جنسیت تعیین‌شده و جنسیتی که بیان می‌کنند حداقل به‌مدت ۶ ماه تضاد وجود داشته باشد. آنها باید حداقل ۲ مورد از ویژگی‌های زیر را داشته باشند:
- آرزو دارند جنسیت دیگری داشته باشند؛
- مایل‌اند همچون جنس مخالف با آنها رفتار شود؛
- تناقض جنسیت بیان‌شده و ویژگی‌های جنسی خود را تشخیص می‌دهند؛
- دوست دارند ویژگی‌های جنسی اولیه یا ثانویه جنس دیگر را داشته باشند. (ویژگی‌های جنسی اولیه مسئول تولیدمثل هستند که شامل آلت تناسلی، بیضه‌ها، واژن و تخمدان‌ها می‌شود. ویژگی‌های جنسی ثانویه مسئول تولیدمثل نیستند. این ویژگی‌ها در فرد مذکر شامل موی صورت، افزایش موی بدن و سینه پهن است. در فرد مؤنث این ویژگی‌ها شامل پستان‌های برآمده، باسن گرد و موی بدن کمتر است.)
- آرزو می‌کنند کاش ویژگی‌های جنسی اولیه یا ثانویه خود را نداشتند.
- معتقدند که احساسات و واکنش‌های مشخصه جنس دیگر را دارند.
بهترین راه های درمان اختلال هویت جنسیتی یا آشفتگی جنسیتی چیست؟
هدف از درمان‌های تأیید جنسیت یا تطبیق جنسیت، کمک به افراد برای به‌دست‌آوردن آرامش است که برای افراد مختلف معنای متفاوتی دارد. اغلب، رسیدن به نتیجه زمان می‌برد. مراجعه به متخصصانی که در زمینه سلامت تراجنسیتی ها تخصص دارند میتواند به این افراد برای پیداکردن درمان مناسب کمک کند. روش‌های زیادی برای تأیید جنسیت وجود دارد. جراحی میتواند به این افراد کمک کند، اما همیشه لازم نیست.
روش های درمان اختلالات و بیماری های جنسی
در ادامه 3 مورد از موثرترین درمان های اختلال جنسیتی را با هم بررسی میکنیم و مزایا و معایب هر کدام را مرور میکنیم. درمان به موقع مشکلات در هویت جنسی کودکان و نوجونان میتواند جلوی مشکلات بعدی را بگیرد.
۱. اهمیت بیان جنسیت یا ابراز جنسیت
این روش شامل بروز رفتارها و انجام اعمالی می‌شود که به فرد کمک می‌کنند به هویت جنسیتی دلخواه خود دست یابد، مثلا:
- نام خود تغییر دهند.
- به‌گونه‌ای لباس بپوشند که بیشتر مردانه، زنانه یا خنثی از جنسیت باشد.
- ایجاد تغییرات مرتبط با زیبایی که ممکن است شامل اضافه کردن یا از بین بردن موهای صورت باشد.
۲. درمان‌های پزشکی اختلال هویت جنسیتی
درمان‌های پزشکی شامل استفاده از هورمون‌های تأییدکننده جنسیت هستند:
- هورمون‌های مردانه (تستوسترون) برای مردان ترنس؛
- مسدودکننده‌های تستوسترون و هورمون‌های زنانه (استروژن و پروژسترون) برای زنان ترنس.
۳. انواع روش های عمل تطبیق جنسیت
عمل تطبیق جنسیت یا آنطور که مصطلح است عمل تغییر جنسیت امکان تغییراتی دائمی را فراهم می‌کند که با جنسیت دلخواه فرد سازگارترند. این جراحی‌ها به ۳ دسته کلی تقسیم می‌شوند که در ادامه هر کدام را جداگانه توضیح میدهیم:
۱. تغییر جنسیت با جراحی بالاتنه
- افزودن بافت سینه در زنان ترنس؛
- برداشتن بافت سینه در مردان ترنس.
۲. جراحی پایین تنه برای تغییر جنسیت
- برای مردان ترنس، در این جراحی آلت تناسلی با استفاده از بافت های دیگر نواحی بدن ایجاد می‌شود. این جراحی‌ها عبارت‌اند از متوئیدیوپلاستی یا فالو پلاستی.
- در زنان ترنس، با عمل واژینو پلاستی پس از برداشتن آلت تناسلی و کیسه بیضه، واژن ایجاد می‌شود.
۳. جراحی صورت جهت تطبیق جنسیت
- جراحی زنانه سازی صورت چهره را زنانه‌تر می‌کند. این جراحی شامل مراحلی مثل ایجاد پیشانی کوچک‌تر یا خط فک کوچک‌تر است.
- جراحی مردانه سازی صورت چهره را مردانه‌تر می‌کند. این جراحی شامل بلند‌کردن پیشانی یا زاویه‌دارکردن خط ابروست.
تاثیر روان درمانی در درمان اختلال هویت جنسیتی
مراجعه به متخصص بهداشت روانشناسی به افراد دارای اختلال هویت جنسیتی کمک می‌کند:
- تا حدی به احساسات منفی خود غلبه کنند؛
- مهارت‌های مقابله و روش‌های مختلف تفکر را بیاموزند.
درمان‌های متخصصان سلامت روان ممکن است شامل موارد زیر هم باشد:
- تجویز دارو برای کمک به مهار اضطراب یا افسردگی؛
- مشاوره اضطراری در صورت بروز افکار خودکشی.
بهترین درمان بیماری هویت جنسی در کودکان و نوجوانان
نوجوانان می‌توانند برخی از درمان‌ها برای از بین بردن اختلال هویت جنسیتی را بلافاصله شروع کنند، اما بهتر است برای درمان‌های دیگر منتظر بمانند زیرا بدن آنها هنوز در حال رشد است.
- درمان این آشفتگی، دلایل ایجادکننده احساسات منفی را بررسی و برای غلبه بر آنها به فرد کمک می‌کند.
- سرکوب بلوغ را در دوران نوجوانی در نظر بگیرید. بعضی درمان‌ها ممکن است تغییراتی مانند رشد سینه یا رشد موهای صورت را به تأخیر بیندازند.
- برای شروع بعضی از درمان‌ها صبر کنید. هورمون‌درمانی میتواند از ۱۶سالگی شروع شود. جراحی بعد از ۱۸سالگی بهترین گزینه است.
راه های حمایت از افراد با آشفتگی جنسیتی چیست؟
برای حمایت از کسانی که دچار ملال جنسی یا اختلال هویت جنسیتی هستند می‌توانید از این راهکارها استفاده کنید:
- گوش‌دادن به حرف‌های آنها؛
- تصدیق و اعتباربخشیدن به احساسات آنها؛
- تلاش نکردن برای تغییر نظرشان؛
- شرکت در جلسات خانواده درمانی برای حل چالش‌ها؛
- خطاب آنها با نام دلخواهشان؛
- پیداکردن مشاور در صورتی که افکار خودکشی یا قصد آسیب رساندن به خود را دارند.
۱. چه زمانی علائم اختلال هویت جنسیتی آشکار می‌شود؟
افراد ممکن است در هر سنی و در هر مرحله‌ای از زندگی، دچار علائم و نشانه های اختلال هویت جنسیتی شوند.
۲. چه عاملی باعث ایجاد آشفتگی جنسیتی می‌شود؟
محققان هنوز در تلاش برای تعیین علت هستند. این شرایط ممکن است با تغییرات بیولوژیکی که قبل از تولد اتفاق می‌افتند شروع شود. اضطراب، استرس و ناراحتی عمومی مرتبط با آشفتگی جنسیتی ممکن است منجر به انگ اجتماعی شود.
کودکان، نوجوانان و بزرگسالان دچار ناسازگاری جنسیتی، اغلب با تبعیض و آزار کلامی مواجه می‌شوند و از هر ۴ نفر به ۱ نفر حمله فیزیکی می‌شود و از هر ۱۰ نفر ۱ نفر قربانی تجاوز جنسی می‌شود.
۳. آیا آزمون تشخیص اختلال هویت جنسی وجود دارد؟
انجمن روانشناسی آمریکا (APA) معیارهایی برای تشخیص آشفتگی جنسیتی در کودکان، نوجوانان و بزرگ سالان دارد. البته این آزمون هنوز رسمی نشده است.
بهترین روش های برخورد با اختلال هویت جنسیتی
احساس آشفتگی جنسیتی ممکن است در طول زندگی برای هرکسی پیش بیاید و از بین برود، اما افرادی که با آن زندگی می‌کنند هم می‌توانند آینده روشنی داشته باشند. درمان اختلال هویت جنسیتی به افراد کمک می‌کند برای ابراز جنسیت دلخواه خود اطمینان پیدا کنند. البته شاید قبل از آن بخواهند تغییرات کوچکی هم ایجاد کنند.
تغییرات دائمی عبارت‌اند از درمان‌های پزشکی و جراحی و عمل های زیبایی تطبیق جنسیت . برای پی‌گرفتن روند درمان اختلال هویت جنسیتی باید به متخصصان سلامت روان یا متخصص مسائل جنسیتی مراجعه کرد.
نظرات کاربران